کد مطلب:276539 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121
تواضع قلبی و بدنی
و بدان كه تواضع برای امام علیه السلام بر دو گونه است: قلبی و بدنی. تواضع قلبی آن است كه مؤمن معتقد باشد كه امام علیه السلام از خودش و از تمام ماسوی اللَّه بعد از حضرت خاتم النبیین صلی الله علیه وآله افضل و اشرف است، از فرشتگان و پیغمبران گرفته تا دیگران. و نیز باور داشته باشد كه خدای - عزّوجلّ - مخلوقی برتر از رسول خداو خاندان طاهرینش نیافریده، این اعتقاد ما است، بر آن زنده می مانم و بر آن می میرم و ان شاء اللَّه بر همین باور برانگیخته شده و به قیامت خواهم آمد. بر این معنی اخبار بسیار متواتره قطعیه دلالت دارد، و اگر بخواهم آن ها را بیاورم كتاب مفصّلی می شود، و اگر خداوند تعالی به من توفیق دهد در این باره تألیفی خواهم ساخت كه مایه تذكر و بصیرت اهل خرد گردد.
و از سیّد جزایری - كه خدای تعالی رحمتش كند - آمده كه گفته است: اخباری كه بر این معنی دلالت دارد جدّاً زیاد است، و آنچه ما به دست آورده ایم، حدود هزار حدیث می شود. [1] .
و از شیخ صدوق است كه در اعتقادات خود فرموده است:... و واجب است معتقد باشد كه خدای - عزّوجلّ - مخلوقی برتر از محمدصلی الله علیه وآله، و امامان علیهم السلام نیافریده است. [2] .
[ صفحه 586]
و مجلسی در اعتقادات خود گوید: سپس باید كه درباره پیغمبر و امامان علیهم السلام معتقد باشی كه آنان اشرف تمام مخلوقات هستند، و آنان از همه پیغمبران علیهم السلام و همه فرشتگان برتر می باشند. [3] .
و از آنچه بر این موضوع از اخبار بسیار دلالت می كند، روایتی است كه ثقة الاسلام كلینی در اصول كافی به سند خود از امیر المؤمنین علیه السلام ضمن حدیثی آورده كه فرمود: خداوند تبارك و تعالی اگر می خواست خودش را به بندگان می شناسانید، ولی ما را ابواب خود، و راه و وسیله و وجه خویش قرار داد كه مردم به سویش توجه كنند. پس هر آن كه از ولایت ما عدول نماید یا غیر ما را بر ما برتری دهد، چنین كسانی از صراط، دور افتاده اند.... [4] .
نیز بر این معنی دلالت دارد تمام روایاتی كه نصّ در این است كه امامان علیهم السلام در همه چیز غیر از مقام نبوت همانند پیامبر هستند. از جمله: در اصول كافی به سند خود از حضرت ابی عبد اللَّه صادق علیه السلام آورده كه فرمود: رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: ما در امر و فهم و حلال و حرام در یك جریان هستیم، اما رسول خدا و علی علیهما السلام فضل خود را دارند. [5] .
و همچنین بر این مطلب دلالت دارد روایاتی كه می گوید: هفتاد و دو اسم از اسم اعظم نزد امامان علیهم السلام است، و این مقدار نزد هیچ یك از پیغمبران بزرگ نبوده است. [6] .
و امور دیگری كه بر پژوهشگران اخبار پوشیده نیست.
و امّا تواضع بدنی برای امام علیه السلام بر دو قسم است: واجب و مستحبّ.
1 - واجب آن است كه ترك آن مایه هتك حرمت امام علیه السلام و استخفاف به ساحت
[ صفحه 587]
مقدّس آن جناب است. مانند: ترك بپا ایستادن هنگام ذكر نام قائم علیه السلام در مجلس عمومی به قصد استخفاف و سبك شمردن - العیاذ باللَّه - با وجود بپاخاستن اهل مجلس. زیرا كه سبك شمردن امام علیه السلام مستلزم سبك شمردن خدای - عزّوجلّ - می باشد. در وسائل از امام صادق علیه السلام در حدیثی آورده كه فرمود: و معنی كفر، هر معصیتی است كه به جهت جحد وانكار و استخفاف و سهل انگاری، در هر ریز و درشتی كه نسبت به خداوند انجام گیرد، و فاعل آن كافر است.... [7] .
2 - و اما تواضع مستحبّ غیر از آن است، مانند: دعا برای آن حضرت و بپاخاستن هنگام ذكر نام مقدسش و درود فرستادن بر او، و امور دیگری كه تحت این عنوان قرار می گیرد و تواضع بر آن صدق می كند.
و از سیّد جزایری - كه خدای تعالی رحمتش كند - آمده كه گفته است: اخباری كه بر این معنی دلالت دارد جدّاً زیاد است، و آنچه ما به دست آورده ایم، حدود هزار حدیث می شود. [1] .
و از شیخ صدوق است كه در اعتقادات خود فرموده است:... و واجب است معتقد باشد كه خدای - عزّوجلّ - مخلوقی برتر از محمدصلی الله علیه وآله، و امامان علیهم السلام نیافریده است. [2] .
[ صفحه 586]
و مجلسی در اعتقادات خود گوید: سپس باید كه درباره پیغمبر و امامان علیهم السلام معتقد باشی كه آنان اشرف تمام مخلوقات هستند، و آنان از همه پیغمبران علیهم السلام و همه فرشتگان برتر می باشند. [3] .
و از آنچه بر این موضوع از اخبار بسیار دلالت می كند، روایتی است كه ثقة الاسلام كلینی در اصول كافی به سند خود از امیر المؤمنین علیه السلام ضمن حدیثی آورده كه فرمود: خداوند تبارك و تعالی اگر می خواست خودش را به بندگان می شناسانید، ولی ما را ابواب خود، و راه و وسیله و وجه خویش قرار داد كه مردم به سویش توجه كنند. پس هر آن كه از ولایت ما عدول نماید یا غیر ما را بر ما برتری دهد، چنین كسانی از صراط، دور افتاده اند.... [4] .
نیز بر این معنی دلالت دارد تمام روایاتی كه نصّ در این است كه امامان علیهم السلام در همه چیز غیر از مقام نبوت همانند پیامبر هستند. از جمله: در اصول كافی به سند خود از حضرت ابی عبد اللَّه صادق علیه السلام آورده كه فرمود: رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: ما در امر و فهم و حلال و حرام در یك جریان هستیم، اما رسول خدا و علی علیهما السلام فضل خود را دارند. [5] .
و همچنین بر این مطلب دلالت دارد روایاتی كه می گوید: هفتاد و دو اسم از اسم اعظم نزد امامان علیهم السلام است، و این مقدار نزد هیچ یك از پیغمبران بزرگ نبوده است. [6] .
و امور دیگری كه بر پژوهشگران اخبار پوشیده نیست.
و امّا تواضع بدنی برای امام علیه السلام بر دو قسم است: واجب و مستحبّ.
1 - واجب آن است كه ترك آن مایه هتك حرمت امام علیه السلام و استخفاف به ساحت
[ صفحه 587]
مقدّس آن جناب است. مانند: ترك بپا ایستادن هنگام ذكر نام قائم علیه السلام در مجلس عمومی به قصد استخفاف و سبك شمردن - العیاذ باللَّه - با وجود بپاخاستن اهل مجلس. زیرا كه سبك شمردن امام علیه السلام مستلزم سبك شمردن خدای - عزّوجلّ - می باشد. در وسائل از امام صادق علیه السلام در حدیثی آورده كه فرمود: و معنی كفر، هر معصیتی است كه به جهت جحد وانكار و استخفاف و سهل انگاری، در هر ریز و درشتی كه نسبت به خداوند انجام گیرد، و فاعل آن كافر است.... [7] .
2 - و اما تواضع مستحبّ غیر از آن است، مانند: دعا برای آن حضرت و بپاخاستن هنگام ذكر نام مقدسش و درود فرستادن بر او، و امور دیگری كه تحت این عنوان قرار می گیرد و تواضع بر آن صدق می كند.
[1] انوار النعمانيه: 33:1.
[2] اعتقادات صدوق چاپ شده با باب حادي عشر: 97.
[3] اعتقادات مجلسي: 78.
[4] كافي: 184:1.
[5] كافي: 275:1.
[6] در اصول كافي: 222:1، حديث 6؛ از حضرت ابوجعفر باقرعليه السلام است كه فرمود: آب كم راكد را مي مكند و نهر عظيم را رها مي كنند! به آن حضرت عرض شد: نهر عظيم چيست؟ فرمود: رسول خداصلي الله عليه وآله و علمي كه خداوند به او عطا كرده، خداوند - عزّوجلّ - براي محمدصلي الله عليه وآله سنن پيامبران را جمع كرداز آدم تا خاتم. گفته شد: اين ها چيست؟ فرمود: علم پيامبران را سراسر، و همانا رسول خداصلي الله عليه وآله تمام آن را نزد امير مؤمنان عليه السلام قرار داد. پس شخصي به آن حضرت عرض كرد: اي فرزند رسول خدا! آيا امير المؤمنين اعلم است يا بعضي از پيامبران؟ حضرت ابوجعفرعليه السلام - روي به سايرين - فرمود: بشنويد چه مي گويد: خداوند گوش هاي هركس را بخواهد مي گشايد، من براي او مي گويم كه خداوند براي محمدصلي الله عليه وآله علم پيامبران را جممع كرده و آن حضرت تمام آن را نزد امير المؤمنين قرار داده و او مي پرسد: آيا آن حضرت اعلم است يا بعضي پيامبران!.
[7] وسائل الشيعه: 24:1.